* Madde 4 ç bendi: Genç: Onbeş ile yirmidört yaş arası dönem içinde bulunan kişiyi ifade eder
* Madde 6 a ve b bentleri: Aşağıda yer alan hükümler; tütün mamulleri ve alkollü içkilerin satışının ve sunumunun yapıldığı gerçek ve tüzel kişilere ait işyerlerinin tümünü kapsar:
a) Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetler için sabit ve fiziki bir işyerinin mevcudiyeti aranır. Aynı gerçek veya tüzel kişinin birden fazla işyerinin bulunması halinde her biri için ayrı satış belgesi alınması zorunludur.
b) Yetkili satıcılar tarafından satış belgesinde belirtilen işyeri adresi dışında satış ve/veya sunum yapılamaz.
* Madde 10 2 bendi: Belediye mücavir alanları ve konaklama yerleri hariç olmak üzere, otoyollarda ve devlet karayollarında bulunan yapı ve tesislerde alkollü içki satışı yapılamaz.
* Madde 13 7 bendi: Alkollü içki sektörünün faaliyetine yönelik fuar, festival ve şenlik gibi geçici etkinlikler süresince kurulacak stantlarda alkollü içki satış ve/veya sunumunun yapılması amacıyla, etkinlik süresince geçerli olmak ve bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uygun şekilde faaliyet gerçekleştirmek koşuluyla Kurumdan, izin veren bir yazı talep edilmesi zorunludur. Bu başvurularda, başvuru sahibi veya etkinliği organize eden gerçek veya tüzel kişi tarafından, faaliyetin gerçekleştirileceği mahalde yetkili bulunan belediye veya il özel idareleri ya da mülki amirlikten alınmış alkollü içki satışına ilişkin izin belgeleri aranır. Bu tür başvurularda, Kurum tarafından verilecek izinler, belediye veya mülki amirden alkollü içki satışı yapmak üzere izin almış bulunan gerçek ya da tüzel kişi adına, iznin etkinliği organize eden gerçek ya da tüzel kişi tarafından alınmış olması halinde ise standı kiralayan adına düzenlenir.
* Madde 23 1 ve 3 bentleri: (1) Alkollü içkiler, sadece bu ürünlerin satışına tahsis edilmiş alanda bulunan satış ünitelerinde sergilenir. Ürüne tahsis edilmiş muhafaza ve soğutma amaçlı üniteler de satış ünitesi kapsamındadır. Alkollü içkiler, birden fazla satış ünitesinde satışa sunulabilir ancak satış üniteleri birden fazla alanda/reyonda konumlandırılarak alkollü içkilere tahsis edilmiş alan bütünlüğü bozulamaz. İşyerindeki alkollü içki reklamları, 24 üncü maddedeki ilkelere uygun olmak koşuluyla, alkollü içkilere tahsis edilmiş bulunan alan içerisinde yapılabilir. (3) Tüketicilerin alış verişini içeriye girmeksizin yapabildiği büfeler hariç olmak üzere, alkollü içkiler; çocuklara yönelik olan her türlü materyallere bitişik alanlarda satışa arz edilemez.
* Madde 24 tümü.
Bu maddelerin günlük hayata nasıl yansıyacağı sene boyunca çokca konuşuldu. Gelin şimdi dünyadaki bazı başka ülkelerdeki alkol denetleyici kurumları ve uygulama koşullarına bakalım.
ABD
Düzenleyici kurum: TAPDK benzeri federal bir yapı yok, eyaletlerin alkollü içki komisyonları var.
Sponsorluk: Alkollü içecek markaları spor müsabakalarına, konserlere, festivallere sponsor olmakta serbest. Konserlerde vs içki satışı serbest. Açık hava konserleri için eyalet alkollü içki komisyonundan geçici izin almak lazım. Spor müsabakalarında alkollü içecek satışı serbest ancak maçın son devresinde/çeyreğinde satış durdurulmak zorunda.
Reklamlar: Alkollü içecek reklamlarında çocuklar için özendirici unsurlar bulundurulması ve oyuncuların içki içerken gösterilmeleri yasak
Satış sınırlamaları: Bazı eyaletler benzin istasyonlarında alkol satılmasını yasaklıyor ya da sadece yüzde 5 alkollü içeceklerle sınırlıyor (50 eyaletten 4'ü). Bazı eyaletlerde marketlerde alkol satışı yasak ya da alkollü içecekler ayrı bir bölümde olmak zorunda. Pek çok eyalette alkol satışı gece 2'de sona eriyor. Şişe/kutuların üzerinde hamileyken alkol almanın ve alkollü bir biçimde trafiğe çıkmanın tehlikeli olduğuna dair bir uyarı bulunmak zorunda.
Yaş sınırı: İçki içme yaşı federal yasayla 21 olarak belirlenmiş. Çoğu eyalette açık alanda içki içmek yasak. Bazı özel turistik bölgelerde (mesela Las Vegas, Coney Island vs) açık alanda içki yasağı geçerli olmayabiliyor.
BRİTANYA
Düzenleyici kurum: Alkol komisyonu yok. Alkollü içki lisanslarını mahkemeler veya yerel yönetimler veriyor.
Sponsorluk: Alkollü içecek markaları spor müsabakalarına, konserlere, festivallere sponsor olmakta serbest. İngiltere Lig Kupası ülkenin en ünlü bira markası olan sponsorunun ismiyle, Carling Cup olarak anılıyor. Konser, maç gibi organizasyonlarda gerekli izinler alındığı takdirde içki satışı serbest.
Reklamlar: Alkollü içeceklerin internetteki reklamlarına sınırlama var. İçecek markalarının sitelerine girerken kullanıcılar yaşlarını yazmak zorunda.
Satış sınırlamaları: Benzin istasyonlarında içki satışı serbest. Hafta içinde barlar genelde 23.00'da kapanıyor. Hafta sonlarında ve özel günlerde bu süre gece 2'den 5'e kadar uzayabiliyor. 24 saat içki satışı yapabilmek için lisanslar da var ancak almak oldukça zor. Genelde sadece lüks gece kulüpleri alabiliyor. Bazı yerel yönetimler daha sıkı yasalar uygulayabiliyor. Kuzey İrlanda'da barlar hafta içi erken kapanma karşılığında hafta sonu daha fazla açık kalma hakkı elde edebiliyor.
Yaş sınırı: 18
FRANSA
Düzenleme kurulu: 1991'de yürürlüğe giren Evin Kanunu tütün ve alkollü içeceklerin ortak kullanılan alanlarda sigara tüketimini ve alkollü içeceklerin reklamlarda kullanımını düzenliyor.
Sponsorluk: Alkollü içki markaları konserlere veya spor organizasyonlarına sponsor olabiliyor ancak tam isimlerini kullanamıyorlar. Mesela Heineken'in sponsor olduğu Fransa rugby kupasının ismi 'H Cup', logosu da Heineken'in yeşil zemini üzerinde yer alıyor.
Reklamlar: Reklamlarda sadece içkinin kalitesine referans yapılabiliyor. 'Fiks menü' ya da 'açık büfe' gibi promosyonlara izin verilmiyor. İnternette alkol reklamı 18 yaşından küçüklere hitap eden siteler veya spor klüplerinin siteleri dışında serbest. Televizyonda, sinemalarda ve gençlere yönelik dergilerde alkollü içki reklamı yapmak yasak.
Satış sınırlamaları: Benzin istasyonlarında alkol satışı yasak. Ayrıca barların 'fiks bir fiyata içebildiğiniz kadar için' türünde uygulamalar yapması 2009'da çıkan bir yas aile yasaklandı. Okullara yakın açık alanlarda da alkol kullanımı yasak.
Yaş sınırı: 2009'da çıkan yasa ile ülkenin her yerinde 18 yaşın altındakilere alkollü içki satışı yasaklandı. Daha önce 16-18 yaş aralığı için belirli serbestlikler vardı.
İSKANDİNAV ÜLKELERİ
Denetleme kurumu: Finlandiya'da Alko adlı kurum alkollü içkilerle ilgili neredeyse her şeyi düzenliyor. Yüzde 4.7'den fazla alkol içeren içecekler sadece özel Alko dükkanlarında satılıyor, fiyatları da bu kurum belirliyor. İsveç ve Norveç'te de benzer kurumlar ve yasalar var.
Reklam: Finlandiya'da akşam 9'dan önce televizyonlarda alkollü içecek reklamı yasak. 18 yaş altına hitap eden programlarda da reklam yapılamıyor. İsveç ve Norveç'te de uygulama benzer.
Satış sınırlamaları: Finlandiya'da marketlerin alkollü içkilerdeki indirimleri, barların indirim saatlerini duyurması yasak. Marketlerde ve alkollü içki satılan dükkanlarda akşam 9'dan önce alkol satışı yapılamıyor. 6'lı veya 12'li bira paketlerine indirim yapılması da yasak. Yüksek alkol içeren ürünlerin reklamı yapılamıyor. Sigaraların üzerindekilere benzer uyarı yazıları da zorunlu. İsveç ve Norveç'te bu gibi sınırlamalar görülüyor.
Yaş sınırı: Alkol tüketimi ve alımında 18 yaş sınırı var. İskandinav ülkelerinde yaşayanlar Danimarka'da alkol kullanımı daha serbest olduğu için feribotlarla bu ülkeye doğru yola çıkıyor, uluslararası sulara girildiğinde istedikleri kadar alkol tüketebiliyor.
ALMANYA
Denetleme kurulu: Ülkede alkollü içki satışı yapabilmek için belediyelerden satış ruhsatı almak gerekiyor.
Sponsorluk: Alkollü içecek şirketleri müzik festivalleri, konserler, tiyatrolara, spor takımlarına sponsor olabiliyor. Konserlerde ve müzik festivallerinde ruhsatlı olması şartıyla içki satışı yapılabiliyor. Alkollü içkiler hediye paketlerine, yılbaşı sepetlerine konabiliyor.
Reklam: Televizyonlarda alkollü içecek reklamı yapılabiliyor ama sigara reklamı yasak. Ülkede kır ya da salon düğünü ayrımı olmadan tüm düğünlerde içki içilebiliyor.
Satış sınırlamaları: Alkol ruhsatı olan her yerde, yaşı tutan herkese içki satılıyor. Buna plajlar da dahil. Herkes istediği yerde içki içebiliyor. Bazı bölgelerde benzin istasyonlarında ve otoban kenarlarında gece saat 10'dan sonra içki satışı yasak. Ancak ülkenin genelinde otoban kenarlarındaki tesislerde alkol satışı yapılıyor. Bir sınırlama yok.
Yaş sınırı: 14-16 yaş arasındaki gençler ebeveynlerinin gözetiminde bira veya şarap alabiliyor. 16-18 yaş arasına bira ve şarap serbest. 18'den itibaren yüksek alkollü içkiler de dahil herhangi bir sınırlama yok.
YUNANİSTAN
Sponsorluk: Alkollü içki üreticileri pek çok alanda sponsor oluyor. Konserler, tiyatrolar dahil. Sadece spor takımlarının forma reklamlarında içki reklamı yok. Ancak maçlarda devre arasında plastik bardaklarda her türlü içki satılıyor. Konserlerde alkollü içki tüketiliyor.
Satış sınırlamaları: Otoban kenarlarındaki benzin istasyonlarında, restoran ve cafelerde her türlü içki satılıyor. Benzin istasyonlarında biradan başka şarap, viski bulmak mümkün. Bütün büfeler, bakkalar, süpermarketler, kiosklar, hastane kantinleri ve hatta yoldaki seyyar kantinlerde bile içki satışı var. Yılbaşı, noel, doğumgünü gibi günlerde içki sepeti göndermek neredeyse gelenek. Marketlerde de indirim kapmanyaları yapılabiliyor. Düğünlerde izin almaya gerek yok, alkol tüketimi serbest. Deniz kenarı, plaj, kaldırım kenarı, havuzbaşı ve bahçelerde alkollü içki tüketimi ve satışına sınırlama yok.
Yaş sınırı: Alkollü içki satın alma yaşı 18 ancak buna kimse uymuyor. Ülkede herhangi bir bölgede ya da saat aralığında satış sınırlaması yok.
AB düzenlemelerine uyum için olduğu söylenen ve yaşamın her alanında alkol kullanımını düzenleyen, ancak çok sayıda belirsizliği bulunan yönetmelik düzenlemeden çok kısıtlama içeriyor. Zira her şey izne tabi tutuldu, yani izinler biraz da yetkili makamların keyfine kalmış gibi bir izlenim var. Örneğin, internet sitesine gelen yanıtlarla kesinleşti ki artık kır düğünlerinin yapıldığı mekanlarda açıkta içki satış belgesi şart olacak. Ayrıca alkollü içecek ya da sektör fuarı, herhangi bir festival ya da konser gibi geçici etkinliklerde ancak TAPDK'nın izni ile alkollü içki satılabilecek.
Türkiye'deki yeni düzenlemelerle dünyadaki düzenlemeleri karşılaştırıldığında en yakın uygulamalar İskandinav ülkelerinde görülüyor. Finlandiya, İsveç ve Norveç'te de TAPDK benzeri düzenleme kurulları yer alıyor. Bu ülkelerde alkol tüketimi, satışı ve reklamı belirli kısıtlamalara tabi. Ancak bunun nedeni bu ülkelerin tutucu olmaları değil. Zira yılın uzun bir bölümünü güneş görmeden geçiren bu ülkelerde intihar, depresyon ve alkolizm eğilimi yüksek. Örneğin İsveç hükümeti son 10 yılda 135 milyon dolar yatırım yapmasına rağmen özellikle gençler arasındaki alkol kullanım oranını düşüremedi. ABD'de ise düzenlemeler eyaletler bazında değişiyor ama yaş sınırı 21. Britanya'da spor faaliyetlerine de açıkça sponsor olabilen alkollü içki firmaları Fransa'da isimleri kullanılmamak üzere sponsorluk verebiliyor.
Alkollü içkilere vergi son dönemde çok sayıda ülkenin gündemine girdi. Kimi bütçe açıklarını düşürmek, kimi ise tehlikeli boyutlara ulaşan alkol tüketimini azaltmak için bu yolu seçiyor
Türkiye'nin alkol ve tütündeki vergi artışı hamlesine paralel adımlar dünyanın dört bir yanında birer birer hayata geçiriliyor. Geçtiğimiz günlerde alkollü içeceklerde vergi artışını öngören yasa tasarısı maddesine onay veren Fransa Meclisi'nin ardından Sri Lanka da alkollü içecek ve ürünlerde vergiyi yükseltme kararı aldı. İngiltere, Rusya, Estonya, Finlandiya ve Ermenistan da söz konusu ürünlerde vergi oranlarını artırmaya hazırlanıyor.
GÜNAH VERGİSİ
ABD'de ise bazı eyaletler alkol ve tütünlerde vergi artışını masaya yatırdı. Bu kararı alırken her ülkenin kendine göre farklı nedenleri var ancak iki ana neden ön plana çıkıyor. Bunlardan biri, ülkelerin mevcut bütçe açıklarını azaltmaya yönelik ek kaynak ihtiyacı. Diğeri ise bazı ülkelerde tehlikeli boyutlara ulaşan alkol tüketiminin önüne geçebilmek. Kısacası dünya ekonomileri nedeni ne olursa olsun kurtuluş için yeniden 'günah vergisi'ne başvuruyor.
340 milyon euro gelir bekleniyor
Sos yal güvenlik sistemindeki açığı düşürmeye çalışan Fransa, hazırlanan yasa tasarısında alkollü içeceklerdeki verginin artırılmasını öngören maddeyi geçtiğimiz günlerde mecliste kabul etti. Yasa tasarısının ilgili maddesinin kabulüyle, bütçeye yılda 340 milyon euro gelir bekleniyor. Yasa tasarısı en son 7 Kasım'da senatoda oylanacak.
Eyaletlerin gündeminde
ABD'li eyaletlerdeki bütçe sorunu da yerel yönetimleri alkollü içecek ve tütün ürünlerinde vergi artışına yöneltti. ABD'de 'günah vergisi'nden ülke ekonomisine yıllık 96 milyar dolarlık bir gelir sağlanıyor. Bu alanda vergi artışını gündemine alan eyaletlerin başında Illinois, Connecticut ve Maryland geliyor.
Alkol oranları düşürülecek
İngiltere, ülkedeki alkol tüketimini azaltmaya yönelik adım olarak yeni bir vergi planı üzerinde çalışıyor. İngiltere Sağlık Bakanı Anne Milton, alkollü içeceklerde alkol oranının düşürülmesinin yanı sıra söz konusu ürünlerde vergi oranlarını da artırmalarının gündemde olduğunu söyledi. Geçtiğimiz mart ayında alkol oranı yüzde 7.5'in üzerinde olan alkollü ürünlerde vergi oranını yüzde 25 artıracağını açıklayan İngiliz hükümetinin talebine alkol üreticileri de olumlu yanıt verdi. Sektör, ürünlerinde alkol oranlarını düşürmeye hazırlanıyor. İngiliz hükümetinin yeni alkol stratejesinin bu yıl sonu ya da en geç 2012 başında hayata geçirilmesi bekleniyor.
Alkollü içkide 60 sentlik zam
Alkol oranına yönelik vergi artışını hayata geçiren bir diğer ülke Sri Lanka. Geçtiğimiz salı gününden itibaren geçerli olmak üzere alkol oranı yüzde 5'in üzerindeki ürünler için tüketim vergisi oranını artırma kararı alan Sri Lanka Maliye Bakanlığı'nın bu adımı, alkollü içki fiyatlarına 50-60 sentlik bir artış olarak yansıdı.
2014'te vergi iki katına çıkacak
Rusya Maliye Bakan Yardımcısı Sergei Shatalov, ülkenin milli içeceği konumundaki votkanın yarım litrelik şişelerinde 3 ila 6 dolar arasında bir vergi artışı olacağını duyurdu. Ülkedeki aşırı alkol tüketiminin önüne geçmek için hazırlanan plana göre hedef üç yıl içinde alkol ürünlerine yıllık yüzde 40-45 vergi artışı uygulayarak 2014'e kadar 14.5 milyar dolarlık bir kaynak sağlamak.
Alkol ve tütüne vergi artıyor
2012 bütçesine yönelik bir dizi hazırlık yürüten Ermenistan'ın da gündeminde alkollü içeceklere vergi var. Ermenistan Maliye Bakanı Vache Gabrielyan, 2012 yılı bütçesine yönelik 20 kanun değişikliğinin 28 önlem içerdiğini açıkladı. Söz konusu önlemler arasında alkol ve tütün ürünlerine yeni vergi de var. Ermenistan ayrıca lüks tüketim ürünlerine de ek vergi hazırlığında.
Vergi % 20 artacak
Estonya hükümeti, alkol ve tütün ürünlerindeki vergi oranını yükseltileceğini duyurdu. En geç 2012 itibariyle alkollü içeceklerde vergi oranını yüzde 20 artıracaklarını açıklayan Estonya Maliye Bakanı Ivari Padar, tütün ürünlerinde ise Ocak ve Temmuz 2012'de vergi artışı yaşanacağını duyurdu.
Başbakan vergiyi yükseltecek
Finlandiya Başbakanı Matti Vanhanen, Estonya'nın uygulamasını överek, benzer adımların Finlandiya'da da atılacağı sinyalini verdi. Vanhanen, yıl sonuna kadar alkollü içeceklerden daha yüksek vergi alınmasına yönelik yasa tasarısı için düğmeye bastı.
0 yorum :
Yorum Gönder